Dichter in de jungle. John Gabriel Stedman (1744-1797) (Atlas Contact 2018)

 

Bekroond met de Libris Geschiedenisprijs 2019

 

John Gabriel Stedman, een Schots-Nederlandse officier, maakte deel uit van een expeditieleger in Suriname dat als taak had slaven op te sporen, die van hun plantages waren weggelopen. In 1796 verscheen in Londen zijn Narrative of a five years expedition against the revolted negroes of Surinam. Het boek, geïllustreerd met tachtig op Stedmans eigen waarneming gebaseerde gravures, was een onmiddellijk succes. Het werd vertaald in meerdere talen, waaronder het Nederlands. Door de gedetailleerde beschrijvingen van de gruwelijke wijze waarop sommige plantage-eigenaren omgingen met hun slaven, werd dit boek een belangrijk instrument in de strijd tegen de slavernij. Stedmans prenten werden iconen van de slavernijgeschiedenis.

In deze biografie Dichter in de jungle beschrijf ik het bewogen leven van John Gabriel Stedman. Ik baseerde mij daarbij onder andere op Stedmans dagboeken, brieven en memoires en heb geprobeerd de man in zijn tijd en wereld begrijpelijk te maken voor de lezer van nu. Gezien de discussies over het slavernijverleden is dit een hoogst actueel boek. Maar het boek is een biografie en gaat dus ook in op de jaren voor hij naar Suriname vertrok en als vaandrig diende in het Staatse leger. Met alle verveling en liederlijke avonturen die daarbij hoorden. Na zijn terugkeer trouwde Stedman en trok hij zich terug in Engeland, in Devon. Daar leidde hij het leven van een huisvader, officier op wachtgeld en vooral als schrijver. Stedman heeft in zijn leven duizenden brieven geschreven en verder zijn memoires, een essay over duelleren, een toneelstuk, gedichten en zijn beroemd geworden boek over Suriname. Die laatste twaalf jaren van zijn leven in Engeland waren getekend door ziekte, geldzorgen en ruzie met zijn uitgever. Maar al deze tegenslagen kwam hij te boven door een sterk en opgewekt karakter.